Het afsluiten of wijzigen van je hypotheek dreigt volgend jaar duurder te worden. Oorzaak is de Europese richtlijn voor woningtaxaties. Bij iedere wijziging moet volgens deze richtlijn een traditioneel taxatierapport opgesteld worden. Dit jaagt huiseigenaren onnodig op kosten bij zaken als het oversluiten van de hypotheek en financieren van een verbouwing, zo stelt Vereniging Eigen Huis.
Een traditioneel taxatierapport kost circa €400 tot €500. Het alternatief is een modelmatige online taxatiemethode, waarvan de kosten ongeveer €30 bedragen. Het kostenverschil is aanzienlijk, zeker als je in de loop van de jaren meerdere wijzigingen op je hypotheek doorvoert.
Uitgebreide taxatie niet altijd nodig
Voor het afsluiten van een nieuwe hypotheek kunnen huiseigenaren sinds 2016 gebruik maken van een modelmatige online taxatiemethode. Hierbij is geen bezoek aan de woning nodig. Bovendien is het rapport vrijwel direct beschikbaar. In sommige situaties is een dergelijke taxatie afdoende. Denk bijvoorbeeld aan hypotheek met een relatief lage schuld ten opzichte van de woningwaarde. De geldverstrekker loopt in die situatie betrekkelijk weinig risico en taxeren op locatie biedt weinig meerwaarde.
Soms is een taxatie zelfs helemaal niet nodig. Zo kan een WOZ waardebepaling van de gemeente volstaan bij het doorvoeren van een renteaanpassing. De Europese regels zouden een streep zetten door dit voordeel. De nieuwe regels gaan in per 1 juni 2021 voor nieuwe hypotheken en een jaar later ook voor bestaande hypotheken.
Uitzondering mogelijk voor Nederland?
De Nederlandsche Bank (DNB) kan tot eind augustus bij de Europese bankautoriteit EBA aangeven af te willen wijken van de richtlijn. Er zijn enkele sterke argumenten voor een eigen aanpak. Zo krijgen in verhouding weinig Nederlandse huiseigenaren te maken met een gedwongen verkoop omdat ze hun lasten niet meer kunnen betalen. Een ander argument is dat er een ongelijk speelveld ontstaat tussen banken, verzekeraars en partijen als pensioenfondsen die hypotheekgeld beschikbaar stellen. De Europese regels verplichten de uitgebreide taxatie alleen voor banken.
Minister Hoekstra van Financiën gaf in een eerdere brief aan de Tweede Kamer aan dat modelmatig taxeren wat hem betreft mogelijk moet blijven, weliswaar met strikte regulering. De vraag is of DNB deze visie overneemt en wil afwijken van de Europese norm. Een eigen beleid ligt voortdurend onder het vergrootglas en kan op ieder moment resulteren in discussie met de Europese regelgevers.
Woningprijzen te hoog ingeschat
De taxatiebranche is de afgelopen tijd niet vrij van kritiek. DNB concludeerde vorig jaar dat er sprake is van een systematische overwaardering bij traditionele, fysieke woningtaxaties. Ofwel, de waarde van woningen wordt in veel situaties onrealistisch hoog ingeschat door taxateurs. De optimistische inschatting heeft vaak te maken met het belang van de aanvrager, in veel gevallen de eigenaar van de woning die baat heeft bij een zo hoog mogelijke prijs. DNB concludeerde toen dat er gezocht moet worden naar nieuwe en onafhankelijke manieren om de waarde van de woning vast te stellen.
Het duurt nog even voordat de nieuwe Europese richtlijn van kracht is. Bovendien is er de mogelijkheid om als Nederland een eigen koers te varen en de modelmatige online taxatiemethode in leven te houden. De ervaring leert alleen wel dat Europese richtlijnen, zelfs als ze niet in een wet gegoten zijn, een vrij dwingend karakter hebben. Wordt vervolgd!
