Even was het stil rond de negatieve spaarrente. Inmiddels staat een mogelijke spaarrente onder het nulpunt weer volop in de belangstelling. Vooral banken zelf brengen het fenomeen ter sprake. Waar het jaren geleden ondenkbaar was, geven de bankbestuurders nu aan dat het niet uit te sluiten valt. Hoe werkt zo’n negatieve spaarrente eigenlijk en hebben de ontwikkelingen ook gevolgen voor hypotheken?
De rente die jij ontvangt op je spaarrekening is extreem laag. Samengevat heeft dit twee oorzaken. Banken kunnen ook op andere manieren aan geld komen, tegen extreem lage kosten. Jou een hoge rente aanbieden heeft daarom weinig zin. Daarnaast hebben ze minder interesse in het aantrekken van kapitaal. Het geld moet weer geïnvesteerd worden en dat is niet makkelijk in deze economie. Ook de rente op leningen is laag en banken zien de winstmarge hierop slinken.
Voorbereiden op negatieve spaarrente
Begin augustus trapte ING topman Ralph Hamers af met een interview waarin hij het rekenen van een negatieve spaarrente als optie noemde. Klanten reageerden ontstemd. De commotie was nog niet weggeëbd of ook Wiebe Draijer, topman van Rabobank, kwam met een soortelijke boodschap. Beide heren hielden een paar slagen om de arm en gaven aan voorzichtig te handelen, mocht het ooit zo ver komen.
Ondanks de terughoudendheid is de onderliggende boodschap duidelijk, een negatieve spaarrente is niet langer ondenkbaar. Met verwijzingen naar het rentebeleid van de Europese Centrale Bank (ECB) impliceren ze zelf ook slachtoffer te zijn van de huidige rentetoestand.
Hoe werkt zo’n negatieve spaarrente?
Stel de rente op jouw spaarrekening bedraagt -0,10 procent. In die situatie wordt er geen rente uitgekeerd maar betaal je om jouw geld bij de bank te mogen stallen. In de praktijk is dit vrij eenvoudig voor de bank, los van de administratieve afhandeling. Heb je vijfduizend euro op je rekening, dan wordt daar jaarlijks een bedrag van 5 euro op ingehouden.
Nachtmerrie bankbestuurders
Per saldo vallen de financiële gevolgen voor jou als spaarder nog mee bij een beperkte negatieve spaarrente. Toch zijn banken er huiverig voor. Het is nog nooit voorgekomen en niet duidelijk is hoe erop gereageerd wordt. Het klamme zweet breekt bankbestuurders en toezichthouders uit bij nachtmerries waarin klanten massaal de rekening plunderen om het geld vervolgens onder het matras te bewaren. Geen bank wil daarnaast de eerste zijn met een negatieve spaarrente.
Geld toe bij je hypotheek
Waar het voor spaarders armoe troef is, zijn de lage rentestanden een voordeel voor kopers van een woning. Een hypotheek met een rentevast termijn van 10 jaar valt nu af te sluiten tegen 1,32 procent. Kopers in Denemarken zijn nog beter af. De Deense bank Jyske Bank heeft de primeur van een negatieve hypotheekrente. Bij hypotheken met een looptijd van 10 jaar hanteert de bank een rente van -0,50 procent. Als klant ga je er met het afsluiten van die hypotheek dus op vooruit. Overigens krijg je de ‘winst’ niet direct uitgekeerd, de bank verrekent het als aflossing op je hypotheekschuld.
Een negatieve hypotheekrente heeft nogal wat impact. Omdat je geen rentekosten hebt is er bijvoorbeeld geen sprake van hypotheekrenteaftrek. In plaats daarvan zou je de inkomsten moeten bijtellen bij je vermogen in Box-3. Een wijziging met flinke uitdagingen voor de IT-systemen van de Belastingdienst .
Op dit moment is de richting van de rente nog steeds neerwaarts. Verdere acties van de ECB kunnen deze trend versterken. Banken zullen tot het uiterste wachten met een negatieve spaarrente. Toch is het weer een stapje minder ondenkbaar dan een half jaar geleden. Zo kunnen we langzaam aan het idee wennen.
