Jarenlang is er internationaal onderhandeld over nieuwe bankenregels. Vorige week was er een akkoord. Een akkoord met waarschijnlijk grote gevolgen voor Nederlandse hypotheken en de huizenmarkt. Een stijging van de hypotheekrente ligt voor de hand. Duizenden euro’s extra spaargeld meenemen voor een huis ook. Wat mag je in de praktijk verwachten van het complexe Basel IV akkoord?
Voor elke hypotheek die een bank afsluit, bestaat het risico dat die niet wordt terugbetaald. Dat geld is de bank kwijt. Als consumenten door een crisis massaal betalingsproblemen krijgen, zou dat de stabiliteit van banken in gevaar brengen. We hebben het pas geleden nog meegemaakt in Europa en de VS. Om herhaling te voorkomen, moeten banken zich wapenen tegen nieuwe crises door meer kapitaal in kas te houden.
Elke maand 135 euro meer kwijt
In het Financieel Dagblad rekent een medewerker van DNB voor dat Nederlandse grootbanken zo’n 14 miljard euro extra nodig hebben. Dat geld moet ergens vandaan komen. De nieuwe regels gaan pas in 2022 in en er komt een overgangsperiode van vijf jaar. Toch verwacht de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) dat de hypotheekrente met 1 procentpunt op zal lopen. In netto maandlasten is dat een verschil van zo’n 135 euro voor een gemiddelde woning.
In Nederland is het risico op wanbetaling niet zo groot. Zelfs in de donkerste dagen van de crisis werden de hypotheken keurig betaald. In Zuid-Europa was dat wel anders. Toch moeten Nederlandse banken zich aan dezelfde regels gaan houden als hun Zuid-Europese collega’s. Dat heeft grote gevolgen voor een typisch Nederlands verschijnsel: de tophypotheek.
Doodnormaal of levensgevaarlijk?
Tophypotheken zijn leningen die bijna net zo hoog zijn als de waarde van het onderpand of nog hoger. In Nederland is dat doodnormaal. In het buitenland worden dergelijke hypotheken gezien als enorm risicovol. In het nieuwe akkoord moeten banken daarom voor hypotheken hoger dan 90 procent van de woningwaarde extra kapitaal achterhouden.
Starters zonder veel spaargeld en zonder kapitaalkrachtige ouders zijn het kind van de rekening. Het prijsverschil tussen een hypotheek van 100 procent van de woningwaarde en 90 procent van de woningwaarde, zou flink uiteen kunnen lopen.
Niet meer naar de bank voor een hypotheek
Hypotheken zijn echter niet het exclusieve domein van banken. Verzekeraars en pensioenfondsen hebben vooral de laatste jaren de Nederlandse hypotheekmarkt ontdekt als veilige beleggingsmogelijkheid. In tegenstelling tot banken hoeven zij zich niet te houden aan het akkoord. Een hypotheek van een verzekeraar kan dus zo een procentpunt goedkoper worden dan die van de bank. Dan is de keuze snel gemaakt.
De rentetarieven van verzekeraars en pensioenfondsen worden vaak aantrekkelijk als die voor langere tijd worden vastgezet. De periodes van 20 jaar of zelfs langer. Dat verschil kan in de toekomst nog verder oplopen. Wat de hypotheekrente exact gaat doen, blijft altijd koffiedik kijken. Wil je zekerheid over je lasten, dan zet je de rente nu voor langere tijd vast.
