Niet altijd mag je jouw woning direct verkopen aan wie je wilt. Bijvoorbeeld als de woning is verhuurd of wanneer er sprake is van een voorkeursrecht. Met een voorkeursrecht heb je in eerste instantie niet de volledige vrijheid om het huis te verkopen. De verkoop kan achteraf ongedaan gemaakt worden als je het recht negeert. Goed om op te letten dus!
Met een voorkeursrecht moet je een woning of stuk grond bij verkoop eerst aanbieden aan de partij die als rechthebbende genoemd wordt. Het dwingt je niet tot verkoop. Je moet de woning alleen eerst aanbieden aan die specifieke partij. Komen jullie niet uit de onderhandelingen? Dan kan de woning alsnog aan derden worden verkocht. Het voorkeursrecht komt vaak voor bij gemeenten of huurcorporaties, al kunnen ook particulieren een voorkeursrecht hebben.
Voorkeursrecht gemeenten wijkt af
De Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) geeft de gemeente en overheid de mogelijkheid om meer grip te krijgen op de grond- of woningmarkt. Met het voorkeursrecht krijgt de gemeente het eerste recht om de grond of woning te kopen. Dit kan handig zijn als ze bijvoorbeeld andere plannen hebben voor dat stuk grond of een extreme stijging van de grondprijs willen voorkomen.
Het voorkeursrecht voor gemeenten gaat verder dan andere voorkeursrechten. Als de gemeente en de verkoper niet uit de onderhandelingen komen, kunnen beide partijen naar de rechter stappen. Bij de meeste andere voorkeursrechten is dit niet gebruikelijk. De verkoper is dan vrij om een andere koper te zoeken na het afbreken van de onderhandelingen.
Voorkeursrecht particulieren
Ook particulieren kunnen een voorkeursrecht laten opstellen in een contract. Zo kan je bijvoorbeeld regelen dat je buurman zijn perceel eerst aan jou moet aanbieden als hij verkoopplannen heeft. Eventueel kun je het voorkeursrecht ook laten vastleggen in het Kadaster. Bij verkoop controleert de notaris of het voorkeursrecht is aangehouden.
Verschil voorkeursrecht en koopoptie
Een voorkeursrecht tot koop vind je in huurcontracten. Als de verhuurder de woning wilt verkopen, moet deze eerst worden aangeboden aan de huurder. Een voorkeursrecht tot koop moet je echter niet verwarren met een koopoptie.
Een koopoptie is een soort vooraf opgestelde koopovereenkomst. Daarin staan onder andere de koopprijs en op welke manier de koopoptie kan worden uitgeoefend. Zodra de huurder de woning wilt kopen, is de verhuurder verplicht hiermee akkoord te gaan. Een koopoptie is dus veel dwingender dan een voorkeursrecht waarbij je alleen iets hoeft aan te bieden.
Grote gevolgen als je het voorkeursrecht negeert
Het negeren van het voorkeursrecht kan betekenen dat een koopovereenkomst meteen nietig wordt verklaard door de rechtbank. In dat geval heeft de verkoop nooit plaatsgevonden. Dit geldt vaak alleen bij een voorkeursrecht van gemeenten. In andere gevallen kan de verkoper gedwongen worden de woning alsnog aan te bieden aan degenen met het voorkeursrecht. Het eisen van een schadevergoeding is een andere optie.
Er is met regelmaat onenigheid over voorkeursrechten. Lang niet altijd is duidelijk vastgelegd wat er precies wordt bedoeld en wat eronder valt. Rust er een voorkeursrecht op jouw woning of perceel? Zoek goed uit wat de regels zijn om problemen te voorkomen.
