Recent adviseerde de AFM om studieschulden bij het Bureau Krediet Registratie te registreren. In die situatie weegt de studieschuld automatisch mee bij het aanvragen van een hypotheek of andere lening. Studentenorganisaties zien niets in het voorstel. Ook Demissionair minister Van Engelshoven (OCW) verwierp het advies vrijwel direct.
Het huidige leenstelsel is in 2015 ingevoerd. Destijds hadden 388.000 mensen een studieschuld. In 2019 lag het aantal al op 1,4 miljoen. Studenten zijn ook meer gaan lenen. In 2019 ging het om gemiddeld €13.700 per persoon, €1.300 meer dan in 2015.
15 procent geeft studieschuld niet op
Vraag je een hypotheek aan, dan moet je jouw studieschuld opgeven. De geldverstrekker neemt de schuld mee bij het berekenen van de mogelijke hypotheek. Lees in dit eerdere artikel hoe het wordt berekend. Met het meetellen van de schuld moet worden voorkomen dat je meer leent dan verantwoord. Niet iedere (oud) student geeft echter openheid van zaken bij het afsluiten van een lening. Uit onderzoek blijkt dat 15 procent de studieschuld niet opgeeft.
Al eerder advies voor BKR-registratie studieschuld
Een studieschuld verzwijgen heeft geen zin als de studieschuld wordt geregistreerd bij BKR. De schuld wordt in dat geval automatisch vastgelegd en is inzichtelijk voor geldverstrekkers. Iets dat voor ander type schulden en betalingsachterstanden nu al gebruikelijk is. Het advies van de AFM is niet nieuw, eerder al pleitte de organisatie voor een standaard BKR-registratie van studieschulden. Ook toen is het advies niet overgenomen.
Starter met schuld in lastig parket
Als startende huizenkoper met een studieschuld zit je in een lastig parket. Je doet er goed aan om jouw studieschuld netjes op te geven. Hiermee voorkom je problemen als je later door omstandigheden de hypotheeklasten niet meer kunt dragen. Aan de andere kant wordt het aanvragen van een hypotheek lastiger door de studieschuld, in een toch al zeer uitdagende markt voor starters.
Symptoombestrijding door overheid
Van Engelshoven wees het advies van de hand met de volgende toelichting. “Een BKR-registratie van de studieschuld kan een afschrikwekkende werking hebben. Dat gaan we dus niet doen.” Een wat merkwaardige uitspraak. Het lijkt niet logisch dat je als starter verplicht bent om een studieschuld te melden maar dat de overheid niets ziet in het automatisch registreren ervan. Dit terwijl zelfs een mobiel telefoonabonnement in bepaalde situaties wel vanzelf wordt geregistreerd.
De overheid spoort banken aan om klanten te wijzen op risico’s van schulden. Alle aandacht voor extra aflosmogelijkheden zijn hier een voorbeeld van. Daarnaast daalt al jaren het maximale bedrag dat je kunt lenen ten opzichte van de woningwaarde. Gezien de focus op schulden is het vreemd dat transparantie over het al dan niet hebben van een studieschuld bij de hypotheekaanvrager zelf wordt neergelegd.
In plaats van discussiëren over het centraal vastleggen van studieschulden kan de overheid beter het uiteindelijke probleem aanpakken. Voor starters zonder eigen geld of hulp van ouders is het kopen van een eigen woning soms onmogelijk in deze markt. Koppel er een specifieke subsidieregeling of andere stimulans aan die het kopen van een eerste woning ook mogelijk maakt met een studieschuld.
